بررسی اثرات شفابخش عسل بر زخمهای عفونی از دیدگاه قرآن و پزشکی نوین متن مقاله سرکار خانم دکتر کتایون جهانگیری، پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی (مرکز تحقیقات بهداشت مادر و کودک)و سرکار خانم دکترنرگس واسعی، دانشگاه علوم پزشکی ارتش؛ در اولین کنفرانس اعجاز قرآن ، دانشگاه شهید بهشتی منبع:سایت انجمن علمی اعجاز قرآن ایران چکیده یکی از جنبههای اعجاز قرآن، اعجاز علمی آن است. حقایقی که پیشرفت دانش بشری بر حقانیت آنها مهر تایید زده و موجب شده است تا همگان در برابر عظمتش سر تسلیم فرود آورند. یکی از این موارد اعجاز، اشاره به قدرت شفابخشی عسل در سوره نحل آیههای 68 و 69 میباشد. مطالعات انجام شده توسط دانشمندان علوم پزشکی در دو دهه اخیر اثرات شفابخش عسل بر روی زخمهای انفکته به ویژه زخمهای عفونی مقاوم به درمان را نشان داده است و این امر یکی دیگر از موارد اعجاب آوری است که بر اعجاز قرآن مجید صحه میگذارد. مطالعه مروری حاضر با هدف بررسی اثرات شفابخشی عسل از دیدگاه قرآن و پزشکی نوین انجام شده است. یافتههای این پژوهش نشانگر اثرات شفابخش عسل موضعی در درمان زخمهای عفونی به ویژه زخمهای عفونی مقاوم به درمانهای کلاسیک پزشکی است. بنابر این استفاده از عسل موضعی برای دبریدمان و پانسمان محل زخم در بیمارانی که دارای زخمهای مقاوم به انواع آنتی بیوتیکهای وسیع الطیف هستند، میتواند ضمن درمان وجلوگیری از گسترش عفونت، فرآیند ترمیم زخم را تسریع نموده و از ایجاد عوارض حاصله مثل زخم بستر (Bed Sore )، سپتی سمی و یا قطع عضو جلوگیری نماید. واژههای کلیدی: قرآن، عسل، شفابخشی، زخمهای عفونی، پزشکی نوین مقدمه یکی از جنبههای اعجاز قرآن، اعجاز علمی آن است. اعجازی که بیانگر عظمت بی مانند این کتاب مبین است. در سراسر این کتاب آسمانی آیات بسیاری وجود دارد که متضمن حقایق علمی است. حقایقی که پیشرفت دانش بشری بر حقانیت آنها صحه گذاشته و موجب شده است تا همگان در برابر عظمتش سر تسلیم فرود آورند. یکی از این موارد اعجاز، اشاره به قدرت شفابخشی عسل در سوره نحل آیههای 68 و 69 می باشد. « وَأَوْحَى رَبُّکَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِی مِنَ الْجِبَالِ بُیُوتًا وَمِنَ الشَّجَرِ وَمِمَّا یَعْرِشُون ثُمَّ کُلِی مِن کُلِّ الثَّمَرَاتِ فَاسْلُکِی سُبُلَ رَبِّکِ ذُلُلاً یَخْرُجُ مِن بُطُونِهَا شَرَابٌ مُّخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ فِیهِ شِفَاء لِلنَّاسِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لآیَةً لِّقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونََ» «و پروردگار تو به زنبور عسل وحی نمود که از کوهها و درختان و داربستهایی که (مردم) می سازند خانههایی برگزین. سپس از تمام ثمرات (وشیره گلها) بخور و راههایی که پروردگارت برای تو تعیین کرده است به راحتی بپیما از درون شکم آنها نوشیدنی با رنگهای مختلف خارج می شود که در آن شفا برای مردم است، به یقین در این امر نشانه روشنی برای جمعیتی است که می اندیشند.»{1}. در کتاب کافى آمده است: امام صادق علیه السلام فرمود: مردم به هیچ چیز مانند عسل، درمان نشده اند. در تاریخ پزشکی استفاده از عسل برای درمان زخمهای انفکته پیشینه ای 2000 ساله دارد. در سال 50 قبل از میلاد Dioscorides از عسل به عنوان دارویی موثر در درمان زخمهای عمیق و زخمهایی که منجر به ایجاد حفره می شده نام برده است. ابن سینا نیز از عسل برای ترمیم زخمهای سوختگی استفاده می کرده است { 3}. در عصر حاضر به اثربخشی عسل در درمان زخمها و عفونتهای جلدی مجددا پی برده شده است{4}. از این روی، مطالعه حاضر با هدف معرفی یکی از جنبههای اعجاز علمی قرآن یعنی اثبات اثرات شفابخش عسل در پزشکی نوین انجام شده است. روش کار این پژوهش از انواع پژوهشهای مروری است و به بررسی اثرات شفابخشی عسل از دیدگاه طب نوین پرداخته است. بدین منظور این مطالعه در چهار مرحله انجام شد. در مرحله نخست آیات و احادیث مربوط به عسل که در آن به اثرات شفابخشی عسل اشاره شده بود بررسی و شناسایی شد. در مرحله دوم مطالعات مربوط به طب نوین در خصوص عسل و اثرات آن بر روی زخمهای عفونی و جراحی بررسی و استخراج شد. بدین منظور از Databaseهای موجود در منابع اینترنتی از سال 1980 تا 2009 به منظور آگاهی از روند مطالعات و پژوهشهای انجام شده در مورد عسل و اثرات درمانی آن استفاده شد و در این راستا از واژگان کلیدی Honey therapy و Wound Careو Topical Honeyاستفاده شد. در مرحله سوم تحلیل و جمع بندی اطلاعات موجود در خصوص اثرات عسل بر زخمهای عفونی و جراحی انجام شد و در نهایت فواید استفاده از عسل در درمان زخمهای انفکته ارائه گردید. نتایج مطالعات اخیر نشان داده است که عسل دارای اثرات مهاری(inhibitory ) بر روی حدود 60 گونه از باکتریها اعم از هوازی، بی هوازی، گرم مثبت و گرم منفی است {10}. خاصیت ضد قارچ عسل بر روی برخی مخمرها و گونههای آسپرژیلوس و پنی سیلیوم و همه ی درماتوفیتهای شایع شناخته شده است{11 }. اثرات اسموتیک عسل، PH اسیدی آن، آزاد شدن مستمر پراکسید هیدروژن در زخم انفکته آغشته به عسل، اجزاء فیتوکمیکال عسل، تحریک افزایش تعداد لنفوسیتها و افزایش فعالیت فاگوسیتها وخاصیت آنتی باکتریال عسل در مطالعات مشاهده ای و مداخله ای متعددی نشان داده شده اند{12} و {13} و {14}. خواص آنتی میکروبیال اثر موجب می شود تا از رشد میکروبها در محیط مرطوب زخم جلوگیری شود{15 }. عسل دارای اثرات مغذی است ضمن این که به کمک پدیده اسمز موجب خروج لنف از داخل سلولها و نتیجتا کاهش التهاب و ورم در آنها می شود. خاصیت اسموتیک عسل در تماس با زخم مانع از سخت و خشک شدن پانسمان شده و به این ترتیب به هنگام تعویض پانسمان درد و یا آسیب بافتی ایجاد نخواهد شد{16 }. فقدان عوارض جانبی استفاده از عسل خود عامل مهم دیگری است که جراحان و محققین را در استفاده از این ماده طبیعی تشویق می نماید. چون برخلاف دیگر آنتی سپتیکهای موضعی عسل هیچگونه آسیب بافتی را موجب نمی شود{17}. گزارشات حاصل از مشاهدات بالینی نیز بیانگر آن بوده است که با استفاده از عسل برای پانسمان زخمهای عفونی، عفونت، التهاب، ورم و درد به سرعت بر طرف شده، بوی زخم کاهش یافته، بافتهای نکروتیک و مرده جدا می شوند. تشکیل بافت جوانه ای و اپیتلیزاسیون آن تسریع می شود و ترمیم زخم با سرعت بیشتر و اسکار کمتری انجام می شود{18 }.این امر در مورد زخمهای ناشی از سوختگی از اهمیت بسیاری برخوردار است چون پانسمان با عسل از میزان اسکار سوختگی می کاهد{19}. کارآزماییهای بالینی تصادفی بسیاری نشان داده است که عسل در مقایسه با سیلورسولفادیازین و پانسمان با لایههای پلی اورتان برای درمان مبتلایان به سوختگی از اثربخشی بیشتری برخوردار است{20 }. اسیدیته عسل می تواند سبب تحریک پروسه ترمیم شود و در عین حال می تواند به عنوان سدی برای محافظت زخم در برابر هجوم باکتریها عمل نماید و به این ترتیب از عفونت ثانویه زخم جلوگیری نماید{21 }. مزیت دیگری که استفاده از عسل گزارش شده است، این است که مالیدن عسل بر محل زخم سبب تمیز شدن و دبرید شدن زخم می گردد و به این ترتیب نیازی به انجام اقدامات معمول جراحی برای بریدن و تخلیه چرک از محل زخم نیست. در شرایط استفاده از آنتی سپتیکهای کلاسیک، معمولا اولین اقدامی که برای درمان زخمهای انفکته انجام می گیرد دبریدمان زخم یعنی پاک کردن محل زخم از بافتهای مرده و درناژ چرک و عفونت است حال آن که استفاده از عسل، نیاز به انجام چنین مداخلاتی را برطرف می کند{22} و {23}و {24}. عسل قادر است ضمن تمیز کردن محل زخم و دبریدمان آن سبب تخلیه و درناژ آبسههای چرکی گردد{25 }. در طب کلاسیک برای تمیز کردن محل زخم و قبل از انجام پانسمان از ترکیبات ضدعفونی کننده مختلفی استفاده می شود که می توان به پراکسید هیدروژن رقیق شده، بتادین، کلرهگزیدین 1% و الکل رقیق شده اشاره نمود که اثرات سایتوتوکسیک آنها ثابت شده استکاربرد عسل می تواند این اثرات جانبی را به حداقل رساند{ 26}. مشاهدات بالینی نشان داده است که استفاده از عسل به عنوان ماده پوشاننده زخمهای عفونی و پانسمان محل عمل جراحی، سبب استریل شدن محل زخم در طی 3 تا 6 روز می شود {27}و {28}. نتیجه گیری یکی از مشکلاتی که متخصصین علوم بالینی به ویژه متخصصین رشتههای جراحی با آن مواجهند، عفونت محل زخم است این عفونت یا ناشی از اولسراسیون پوستی در نواحی مختلف بدن در اثر عوامل فیزیکی و شیمیایی است و یا ثانویه به برشهای ایجاد شده بر روی پوست (incision ) برای انجام عمل جراحی است. بیماریهای زمینه ای همچون دیابت، نارسایی کلیه، سرطانها و بیماریهای ضعیف کننده سیستم ایمنی می توانند زمینه ساز زخمهای عفونی مقاوم به درمان باشند. از سوی دیگر متعاقب انجام عمل جراحی عوامل گوناگونی در ایجاد عفونت زخمهای جراحی(wound infection Post-operative ) مقاوم به درمان دخیل می باشند که از جمله این عوامل می توان به تکنیکهای جراحی، ویرولانس میکروبها و فاکتورهای موضعی مثل له شدگی، تجمع سروما و ادم اشاره کرد. مطالعات انجام شده در خصوص اثرات شفابخش عسل در درمان زخمهای عفونی موید آن است که استفاده از عسل موضعی برای دبریدمان و پانسمان محل زخم در بیمارانی که دارای زخمهای مقاوم به انواع آنتی بیوتیکهای وسیع الطیف هستند، می تواند ضمن درمان وجلوگیری از گسترش عفونت، فرآیند ترمیم زخم را تسریع نموده و از ایجاد عوارض حاصله مثل زخم بستر (Bed Sore )، سپتی سمی و یا قطع عضو جلوگیری نماید و این موید بعد دیگری از ابعاد اعجاز قرآن مجید است که در بیش از هفت صد سال پیش به اثرات درمانی عسل اشاره کرده است. اثرات درمانی ماده ای که در سایه پیشرفت دانش بشری تنها به بخش اندکی از خواص آن پی برده شده است. منابع و مراجع 1- قرآن کریم، سوره نحل آیههای 68 و 69 2- http://www.roham.ws/web/ftopict-2453.html#ixzz0eB43hE4P 3- واسعی نرگس، جهانگیری کتایون، بررسی مداخله ای درمان موضعی با عسل پس از عمل جراحی در مبتلایان به سینوس پایلونیدال، پایش، سال هفتم شماره چهارم، پاییز ١٣٨۷ صص375-378 4- Molan ، PC. Honey for the treatment of infections. The New Zealand Beekeeper 1992; 216:19-20. [Reprinted in Bee Informed 1996: 3: 6-9] 5- Zumla A ، Lulat A. Honey - a remedy rediscovered. J R Soc Med 1989; 82:384-385. 6- Greenwood D. Sixty years on: antimicrobial drug resistance comes of age. Lancet 1995; 346(Supplement 1):s1. 7- Forrest RD. Early history of wound treatment. J R Soc Med 1982; 75:198-205. 8- Molan ، P. C. "A brief review of the use of honey as a clinical dressing." The Australian Journal of Wound Management ، 6 (4): 148-158 ، 1998. 9- Armon PJ. The use of honey in the treatment of infected wounds. Trop Doct 1980; 10:91. 10-Molan PC. The antibacterial activity of honey: the nature of the antibacterial activity. Bee World 1992; 73: 5-28 Bose B. Honey or sugar in treatment of infected wounds? Lancet 1982; 1: 963 11- Pruitt KM، Reiter B. Biochemistry of peroxidase system: antimicrobial effects. In: Pruitt KM، Tenovuo JO. The Lactoperoxidase System: Chemistry and Biological Significance. Marcel Dekker: New York، 1985: 144-78 12- Abuharfeil N، Al-Oran R، Abo-Shehada M. The effect of bee honey on the proliferative activity of human B- and T-lymphocytes and the activity of phagocytes. Food and Agriculture Immunology 1999; 11: 169-77 13- Molan P، Brett M. Honey has potential as a dressing for wounds infected with MRSA، The Second Australian Wound Management Association Conference، Brisbane، Australia، 18-21 March، 1998، 1998. 14- Dumronglert E. A follow-up study of chronic wound healing dressing with pure natural honey. J Nat Res Counc Thail 1983; 15(2):39-66 15- Chirife J، Herszage L، Joseph A، Kohn ES. In vitro study of bacterial growth inhibition in concentrated sugar solutions: microbiological basis for the use of sugar in treating infected wounds. Antimicrobial Agents and Chemotherapy 1983; 23: 766-73 16- Yang KL. The use of honey in the treatment of chilblains، non-specific ulcers، and small wounds. Chin Med J 1944; 62:55-60. 17- Robson V، Ward RG، Molan PC. The use of honey in split-skin grafting. 10th Conference of the European Wound Management Association، 2000; Harrogate، UK 18-Dunford C، Cooper R، Molan P. Using honey as a dressing for infected skin lesions. Nursing Times 2000; 96: 7-9 19. Subrahmanyam M. A prospective randomised clinical and histological study of superficial burn wound healing with honey and silver sulfadiazine. Burns 1998; 24(2):157-161. 20- Subrahmanyam M. Topical application of honey in treatment of burns. Br J Surg 1991; 78(4):497-498. 21- Bergman A، Yanai J، Weiss J، Bell D، David MP. Acceleration of wound healing by topical application of honey. An animal model. Am J Surg 1983; 145:374-376. 22- Efem SEE. Clinical observations on the wound healing properties of honey. Br J Surg 1988; 23- Vardi A، Barzilay Z، Linder N، Cohen HA، Paret G، Barzilai A. Local application of honey for treatment of neonatal postoperative wound infection. Acta Paediatr 1998; 87(4):429-432. 24- Willix DJ، Molan PC، Harfoot CJ. A comparison of the sensitivity of wound-infecting species of bacteria to the antibacterial activity of manuka honey and other honey. J Appl Bacteriol 1992; 73:388-394. 25- Bergman A، Yanai J، Weiss J، Bell D، David MP. Acceleration of wound healing by topical application of honey. An animal model. Am J Surg 1983; 145:374-376. 26- Bulman MW. Honey as a surgical dressing. Middlesex Hosp J 1955; 55:188-189. 27- Cavanagh D، Beazley J، Ostapowicz F. Radical operation for carcinoma of the vulva. A new approach to wound healing. J Obstet Gynaecol Br Commonw 1970; 77(11):1037-1040. 28- Braniki FJ. Surgery in Western Kenya. Ann R Coll Surg Engl 1981; 63:348-352. 29- Efem S E E. Clinical observations on the wound healing properties of honey. Br J Surg 1988
نیز از پیامبر اکرم نقل شده است که «لم یستشف المریض بمثل شربة العسل» یعنی «هیچ مریضی، به مانند نوشیدن عسل شفاء پیدا نمیکند.»» و همچنین «عسل دارای اثر درمانی برای هر بیماری جسمی است و قرآن دارای اثر درمانی برای بیماریهای روحی است بنابراین هر دو را برای شما توصیه می کنم»{ 2}.
در پزشکی نوین، استفاده از عسل موضعی در درمان زخمها برای نخستین بار در سال 1989 و در Journal of Royal Society of Medicine مطرح شد{5}. در آن زمان شواهد اندکی در مورد اثربخشی عسل از دیدگاه پزشکی نوین وجود داشت اما با توجه به شواهد استفاده موفقیت آمیز آن در درمان زخمها متخصصین علوم بالینی به این فکر افتادند تا در خصوص اثرات عسل بر روی زخمهای عفونی و جراحی تحقیق نمایند{6}. از سوی دیگر گسترش موارد مقاومت دارویی به آنتی بیوتیکها به ویژه در بیماران مبتلا به بیماریهای مزمن و ضعیف کننده سیستم ایمنی و تمایل جامعه پزشکی به استفاده از درمانهای کم عارضه برای این گروه، سبب گرایش پزشکان به استفاده از درمانهای سنتی و مرسوم در طب مکمل شد که عسل یکی از کم عارضه ترین آنها محسوب می شد {7}. این موضوع به انجام مطالعات بالینی و تجربی در خصوص تاثیر عسل بر بهبود زخم انجامید. این پژوهشها بر اثربخشی عسل در درمان زخمهای انفکته مقاوم به درمانهای کلاسیک، مهر تایید گذارد{8} و{ 9}.
روش های صحیح سرخ کردن غذا چیست؟
سالم ترین روش برای پخت غذا، روش آب پز کردن است.در صورتی که ناچار هستید غذای خود را سرخ کنید، باید از روغن مخصوص سرخ کردنی استفاده کنید. اگر قصد دارید روغنی را که یک بار برای سرخ کردن از آن استفاده کرده اید، دوباره مورد استفاده قرار دهید، باید هنگام خرید، در انتخاب نوع روغن دقت کنید.
بدین منظور باید روغنی را انتخاب کنید که نقطه ی دود بالایی دارد، یعنی روغنی که قبل از اینکه سطح آن تولید دود کند، بتوان تا درجه بالایی آن را حرارت داد. وقتی روغن به نقطه ی دود می رسد، ترکیب آن شروع به تغییر می کند و کف هایی روی آن تشکیل می شود که حاوی آکرولئین است و چشم را می سوزاند. بعد از هر بار استفاده از روغن، نقطه ی دود آن پایین می آید و برای همین، روغنی برای چند بار سرخ کردن مناسب است که نقطه دود بالایی داشته باشد.
روغنی برای چند بار سرخ کردن مناسب است که نقطه ی دود بالایی داشته باشد.
نقطه دود بعضی روغن ها به ترتیب زیر است:
روغن گلرنگ 265 درجه سانتیگراد
روغن آفتابگردان 246 درجه سانتیگراد
روغن سویا 241 درجه سانتیگراد
روغن کانولا (گلزا) 238 درجه سانتیگراد
روغن ذرت 236 درجه سانتیگراد
روغن بادام زمینی 231 درجه سانتیگراد
روغن زیتون 190درجه سانتیگراد
بعضی عوامل نقطه دود روغن را پایین می آورند و به تخریب زودتر روغن کمک می کنند که عبارتند از:
- مخلوط کردن روغن های گیاهی باهم
- ورود ذرات خارجی در روغن
- وجود نمک در روغن
- میزان حرارتی که روغن می بیند
- تعداد دفعاتی که روغن حرارت داده شده است
- مدت زمان حرارت
- شرایط نگهداری روغن( بودن در معرض اکسیژن، نور و گرما)
نکاتی که باید در سرخ کردن غذا به خاطر داشت:
- قبل از این که مواد غذایی را به داخل روغن بیندازید، باید ابتدا روغن را تا درجه حرارت مناسبی گرم کنید( مثلا تا حدود190 درجه سانتیگراد) .در این حرارت، در سطح مواد غذایی، سریعاً یک لایه محافظ شبیه به یک لایه عایق تشکیل می شود که باعث می شود روغن نتواند از ماده غذایی عبور کند و ماده غذایی فقط با حرارت غیرمستقیم و با هدایت گرمایی از این عایق، پخته و سرخ می شود. اگر روغن تا این درجه ی حرارت مشخص داغ نشده باشد، قبل از اینکه لایه ی عایق تشکیل شود، روغن به درون غذا نفوذ می کند و باعث می شود غذا حالت روغنی(گریسی) پیدا کند و اگر هم روغن زیادتر از حد داغ شود، باعث می شود لایه ی محافظ(عایق) غذا بسوزد.
- از افزودن نمک به ماده غذایی قبل از سرخ کردن آن بپرهیزید. نمک نقطه دود روغن را پایین می آورد و باعث می شود روغن زودتر تخریب شود. همچنین نمک باعث می شود رطوبت در سطح غذا جذب شود و وقتی غذا به درون روغن اضافه شد، روغن به بالا پاشیده شود.اگر لازم باشد، نمک را می توان قبل از خوردن اضافه نمود.
- از ظروف آلومینیومی برای سرخ کردن غذا و نگهداری روغن استفاده نکنید. نمک بکار رفته در غذا باعث تخریب ظروف آلومینیومی شده و باعث می شود آلومینیوم به درون روغن وارد شود که مسمومیت زاست. از ظروف آهنی و مسی هم اجتناب کنید، زیرا روند تخریب روغن را تسریع می کنند.
از افزودن نمک به ماده غذایی قبل از سرخ کردن بپرهیزید. نمک نقطه ی دود روغن را پایین می آورد و باعث می شود روغن زودتر تخریب شود.
- سبزی هایی که فریز شده اند را وقتی هنوز یخ زده اند سرخ کنید تا جذب روغن در آن ها به حداقل برسد.
- از انباشتن زیاد مواد غذایی در روغن اجتناب کنید، زیرا باعث می شود حرارت روغن پایین بیاید و روغن قبل از تشکیل لایه ی عایق به داخل غذا نفوذ کرده و غذا چرب شود.
- همیشه اول روغن را 8-7 درجه بیشتر از حرارت سرخ کردن(190 درجه سانتیگراد) داغ کنید، زیرا اضافه کردن غذا به روغن باعث می شود حرارت روغن چند درجه پایین بیاید. توجه داشته باشید که اگر این حرارت از 8-7 درجه بیشتر شود، به ساختمان مولکولی روغن آسیب می رساند.
عوامل موثر بر قابلیت دوباره استفاده کردن روغن:
آیا می توان روغن را بعد از یک بار مصرف، مجدداً مصرف کرد یا خیر؟ عواملی بر این قابلیت موثرند که شامل موارد زیر است:
1- مدت استفاده از روغن: از آنجایی که روند اکسیداسیون و تخریب روغن، با نور و حرارت تسریع می گردد، مدت زمان قرار گرفتن روغن در معرض نور، حرارت و اکسیژن باید مورد توجه قرار گیرد.
2- آب: هرچه مقدار رطوبت جذب شده توسط روغن و میزان رطوبت ماده غذایی بیشتر باشد، روغن زودتر تخریب می شود. هنگام سرخ کردن باید از بستن درب ظرف خودداری کرد، زیرا باعث می شود رطوبتی که از غذا بخار می شود، به داخل روغن برگردد.
3- ذرات خارجی: هرچه ناخالصی هایی همچون نمک، ذرات غذا، چاشنی ها و ... بیشتر به روغن وارد شود، روغن سریع تر اکسید می شود.
4- تعداد دفعات استفاده: هرچه روغن بیشتر استفاده شود، سریع تر اکسید می شود. تغییرات ایجاد شده در ساختمان مولکولی روغن باعث می شود ویسکوزیته(غلظت) آن تغییر یابد و مشکل تر و بطور غیر روان از ظرف ریخته شود.
5- مخلوط کردن چند نوع روغن: مخلوط کردن روغن ها با هم نقطه ی دود آن را پایین می آورد.
برای استفاده مجدد از روغن موارد زیر را مد نظر داشته باشید:
1- به محض اتمام سرخ کردن، حرارت را خاموش کنید.
2- اجازه بدهید تا روغن سرد بشود.
3- به محض سرد شدن روغن، آن را تصفیه کنید ( از صافی ریز عبور دهید) و در ظرف شیشه ای ریخته و درب ظرف را محکم ببندید تا از ورود هوا به داخل آن جلوگیری شود. از مخلوط کردن این روغن با روغن تازه خودداری کنید.
4- این ظرف را در جای تاریک ، ترجیحاً در یخچال نگهداری کنید. این روغن در یخچال ممکن است ظاهر ابرمانند پیدا کند که این حالت با خارج کردن آن از یخچال باید برطرف شود.
5- بعد از هر بار استفاده از این روغن، عملیات بالا را تکرار کنید.
با بروز نشانه های زیر روغن را دور بریزید:
- ایجاد کف در سطح روغن
- تیره شدن روغن
- بوی نامطبوع
- عدم تشکیل حباب روی روغن ،هنگامی که ماده غذایی را به داخل آن می اندازید.
- غیر روان بودن روغن، هنگام ریختن آن در ظرف
منبع: